Artykuły / inspiracje

Najlepsze książki o wilkach

Jak wynika z danych WWF, szacuje się, że w Polsce żyje jedynie 850 wilków. Jest to jeden z najbardziej znienawidzonych gatunków na świecie, na co niemały wpływ ma niestety literatura. Wystarczy tylko przypomnieć historie z dzieciństwa, takie jak „Czerwony Kapturek” czy „Trzy małe świnki”, w których wilk przedstawiany jest jako okropna bestia czyhająca na życie swoich ofiar. Zupełnie inaczej jest z niedźwiedziami, które są znacznie większymi drapieżnikami od wilków, jednak w literaturze często występują jako pocieszne miśki w rodzaju Kubusia Puchatka. Wbrew przesądom i stereotypom wilk jest gatunkiem, który ma ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie ekosystemu. Wielu autorów książek stara się obecnie odczarować zły urok rzucony przed laty na wilki i zmienić podejście czytelników do tego wspaniałego gatunku.

Adam Wajrak, "Wilki"
Agora, 2015

Mieszkający  na terenie Puszczy Białowieskiej Adam Wajrak jest nie tylko dziennikarzem, lecz również ogromnym miłośnikiem przyrody. Wajrak ma na swoim koncie wiele publikacji dla dzieci, jednak Wilki to propozycja, po którą sięgają zarówno młodsi, jak i starsi czytelnicy. Nie brak w niej przerażających i brutalnych scen, gdyż - jak mówi sam autor - „ta książka jest […] o tym, co ludzie robili i robią wilkom, jednemu z najbardziej prześladowanych dużych ssaków, jakie żyją na naszej planecie”. Po lekturze tej publikacji zupełnie inaczej spojrzysz na wilki, które Wajrakowi udało się przedstawić takimi, jakimi naprawdę są.

Nick Jans, "Wilk zwany Romeo"
Marginesy, 2016

Mieszkający na Alasce autor w swojej książce opowiada niezwykłą historię Romea, czarnego wilka, który pojawił się w okolicy i zaprzyjaźnił z mieszkańcami oraz psami. Oprócz historii przyjaźni mamy tu też opowieść o nienawiści i czyhaniu na najmniejszy błąd wilka. Jak zauważa sam autor: „przerażający wilk zakorzenił się w zbiorowej podświadomości, nie odszedł w przeszłość, żyje i ma się dobrze”, co pokazują liczne produkty popkultury, takie jak wspomniany przez Jansa film „Przetrwanie”, w którym grupa badaczy ucieka przed komputerowo powiększonymi krwiożerczymi bestiami. W swojej książce autor udowadnia, że „większość interakcji na linii wilk-człowiek – niepoliczalne dziesiątki tysięcy – kończy się bez cienia wilczej agresji”. W ciągu 30 lat Jans był atakowany i goniony przez grizzly, łosie, piżmowoły arktyczne, niedźwiedzie czarne i niedźwiedzia polarnego, jednak ani razu nie spotkał się z atakiem ze strony wilka. Książka Jansa to piękne świadectwo przyjaźni między gatunkami, a także dowód na to, że to człowiek jest największym zagrożeniem dla wilka, a nie odwrotnie.

Bartłomiej Grzegorz Sala, "Wycie w ciemności. Wilki i wilkołaki Europy"
Bosz, 2017

Publikacja Bartłomieja Grzegorza Sali jest doskonałym źródłem wiedzy na temat występujących w poszczególnych częściach Europy wierzeń i przesądów dotyczących wilków. Autor, uznający wilka za jeden z najważniejszych motywów kulturowych Europy, przywołuje mity, legendy i autentyczne wydarzenia, a także powołuje się na literaturę gotycką oraz początki kina. Na szczególną uwagę zasługują rozdziały poświęcone bestiom skandynawskim – Fenrirowi oraz jego synom: „Fakt, że Sköll ma pożreć Słońce, Hati Księżyć, a Fenrir samego Odyna jest szczególnie spektakularną manifestacją wyobrażeń Skandynawów o demonicznej naturze wilków”. Zupełnie inaczej na wilki patrzyli Rzymianie, u których zakorzenił się mit o wilczycy karmiącej Romulusa i Remusa.  Sala umiejętnie ukazuje podejście poszczególnych europejskich narodów do wilków oraz pradawne lęki, które towarzyszą ludziom do dziś i które dały początek powstaniu legend o wilkołakach. W zakończeniu Wstępu autor zauważa, że „dzieje relacji wilk-człowiek czynią zasadnym pytanie, kto w tym duecie naprawdę jest bestią”.
 

Nate Blakeslee, "Wilczyca"
Otwarte, 2018

Najlepszą ilustracją pozytywnego wpływu wilków na ekosystem było ponowne wprowadzenie tych drapieżników do Parku Narodowego Yellowstone w 1995 roku – wilki zredukowały liczbę łosi i kojotów, tym samym ratując florę i faunę Parku, dzięki czemu zaczęły pojawiać się w nim nowe gatunki, które wcześniej nie miały tam odpowiednich warunków do życia. Wilczyca opowiada historię jednego z tych wilków – Szóstki, której losy śledzili internauci z całego świata. Po jej śmierci wybucha spór między obrońcami przyrody, myśliwymi i politykami, w którego środek wprowadza nas Blakeslee. "Wilczyca" to dokument ukazujący odwieczną walkę między naturą i kulturą oraz różne postawy ludzi wobec wilków.

Amélie Fléchais, "Czerwone wilczątko"
Kultura Gniewu, 2017

Utalentowana francuska ilustratorka postanowiła wziąć na warsztat znaną wszystkim historię o Czerwonym Kapturku i odwrócić ją o 180°. W tym przypadku Kapturkiem jest małe wilczątko, a w roli groźnej bestii występuje człowiek. Mamy tu tradycyjnie ostrzeżenie ze strony dorosłego (w tej sytuacji wilka), które zostaje zlekceważone przez malucha, a także emocjonujący finał, w którym życie wilczątka jest zagrożone. Doskonały pomysł na odczarowanie stereotypu krwiożerczego wilka we współczesnej popkulturze. Oprócz świetnej historii mamy tu również przepiękne ilustracje, które zachwycają, a czasem nawet przerażają.