Artykuły / inspiracje
„Trudne” książki dla dzieci – czyli o tematach tabu w literaturze dziecięcej
Poruszanie w książkach dla dzieci trudnych tematów jest często przez dorosłych odbierane jako zagrażające dla dziecka. Jednak, podobnie jak jest to w zabawie, również książka daje dziecku możliwość zamknięcia i odejścia, kiedy treści stają się dla niego zbyt trudne emocjonalnie. Odchodzenie w literaturze dziecięcej od tych tematów nie jest rozwojowe, ponieważ życie dzieci naznaczone jest różnymi, poważnymi i trudnymi zmianami. Coraz więcej autorów pochodzących ze Szwecji i Norwegii ośmiela się burzyć pewne granice w ogólnych tendencjach pisania skierowanego do najmłodszych. Skandynawska literatura dla dzieci podejmuje tematy kontrowersyjne, dąży do otwartości w kwestii pokazywania dzieciom otaczającego świata we wszystkich jego barwach. Norweski pisarz i ilustrator książek dla dzieci, Svein Nyhus, uważa, że „dla dzieci można pisać o wszystkim, o ile formułuje się to i przedstawia w odpowiedni sposób. Nie jest to kwestia treści, ale formy”.
"Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci" Bogusława Sochańska, Media Rodzina
Dzieci nie rozumieją, że istnieją tematy, o których się nie rozmawia. To oznacza, że literatura dziecięca poruszająca takie kwestie wcale nie przeraża dzieci, jeśli oczywiście jest to przedstawione na poziomie odpowiadającym możliwościom poznawczym i emocjonalnym najmłodszych. M. R. Araujo na pytanie, czy istnieje tabu w literaturze dla dzieci, odpowieda w ten sposób: „Co do tabu, to nie wiem. Są rzeczy, których rzeczywiście nie warto poruszać, może nie jest to pożyteczna. Ale tabu? Myślę, że nie. Dzieciom powinno dawać się to, co najlepsze, z delikatnością i wnikliwością. Z wnikliwością, która byłaby dla dziecka odpowiednia i zarazem mu bliska, ponieważ jest głębia w tym, co dziecko nam mówi, o co nas pyta”. Książka nie ma prowokować tematami tabu, ale ma opowiadać historię, która coś znaczy – i nie zawsze czytelnik wszystko rozumie. Ale też to nie jest rolą książki – jej rolą jest zachęcenie do rozumienia. Więcej o skandynawskiej literaturze dla dzieci można przeczytać w książce „Tabu w literaturze i sztuce dla dzieci” wydawnictwa Media Rodzina.
"Zlatanka i ukochany wujek" Pija Lindenbaum, Zakamarki
W książkach szwedzkich autorów poruszane są często tematy dotyczące trudnych emocji. Np. w książce „Zlatanka i ukochany wujek” przedstawiony jest temat dziecięcej zazdrości oraz temat homoseksualizmu dorosłych. Tytułowa Zlatanka jest małą dziewczynką, która uwielbia spędzać czas ze swoim wujkiem. Jednak pewnego dnia dziewczynka czuje, że coś się zmieniło. Pojawia się inna osoba, której wujek poświęca swój czas – jest to partner wujka, na którego Zlatanka jest bardzo zła...
"O tym można rozmawiać tylko z królikami" Anna Höglund, Zakamarki
Książka "O tym można rozmawiać tylko z królikami" jest książką o króliczym, przerażającym świecie – o tym, co trudne, o tym, o czym nie rozmawiamy albo nie potrafimy rozmawiać – czli o samotności, braku sensu, strachu. Dla tych, którzy nie są takimi królikami, to trudna książka. Dla tych, którzy są takimi królikami i chcieliby o tym porozmawiać z innymi, ale nie wiedzą jak, to książka, która nazwie to, co trudne do nazwania, przyniesie zrozumienie i nadzieję, że może być inaczej.
"Ważne rzeczy" Peter Carnavas, Adamada
W książce „Ważne rzeczy” Peter Carnavas przedstawia temat straty w delikatny i wnikliwy sposób. W tej krótkiej opowieści dla najmłodszych autor opowiada o śmierci taty – a właściwie pustce, która została po nim i z którą musi się zmierzyć Krzyś i jego mama. Ktoś bardzo chce pamiętać, a ktoś bardzo chce zapomnieć o tacie…Ale czy na pewno? Oprócz Krzysia i jego Mamy ważną rolę w książce pełnią rzeczy, które nie są zwykłymi rzeczami.
"Mój dziadek był drzewem czereśniowym" Angela Nanetti, Nasza Księgarnia
W życiu każdego dziecka przychodzi dzień, w którym musi zmierzyć się z odejściem ukochanej osoby. Czasami dzieje się tak, że obserwuje, jak choroba zmienia ukochanego dziadka albo babcię. Książka „Mój dziadek był drzewem czereśniowym” opowiada o dziadku Oktawianie, który pewnego dnia po śmierci Babci zostaje sam. Babcia jednak nie odeszła tak naprawdę, bo została z dziadkiem jako gąska… A co stało się z Dziadkiem? Opowieść o niezwykłej przyjaźni dziadka i wnuczka, która pozostaje w pamięci na długo.