Peanatema nie jest powieścią lekką i łatwą w odbiorze. Mniej więcej pierwsze sto stron dotyczy życia Erasmasa w koncecie, zasad jego funkcjonowania, codziennych czynności i rytuałów, ale również historii Arbre. Nie byłoby w tym nic wymagającego, gdyby nie fakt, że autor stosuje tutaj bardzo dużo różnych i nowych słów na nazwanie wielu rzeczy, których próżno doszukiwać się odpowiednika w naszym życiu. Namiastkę może stanowić opis, ale w powieści znajdziemy znacznie więcej nowych słów. Dlatego na samym końcu książki znajdziemy obszerny słownik, który warto przeczytać przed lekturą, a już na pewno posiłkować się podczas czytania. Oprócz tego, często przed każdą kolejną ważniejszą sceną znajdziemy definicję ze słownika, wyjaśniającą dane słowo/zagadnienie, które jest poruszane. Zdecydowanie ułatwia to zrozumienie książki i zapamiętanie tych wszystkich nowych słów. Powoduje to jednak, że na początku można poczuć się przytłoczonym mnogością informacji i szczegółów, ale z czasem to uczucie znika i chce się coraz bardziej poznawać świat wykreowany przez Stephensona.

Peanatema nie jest też powieścią o wartkiej i szybkiej akcji. Autor skupia się na kreacji świata, jego historii, problemach społecznych i naukowych dyskusjach, które przypominają te toczone przez Platona, Arystotelesa i innych filozofów ze starożytności. Mamy tutaj również wiele zagadnień z fizyki, matematyki, jak i zagadek oraz łamigłówek, nad którymi trudzą się bohaterowie i stanowią one okazję do długich rozmów i rozważań. To właśnie one stanowią tutaj jeden z najciekawszych elementów. W trakcie tych dyskusji często poruszane są zagadnienia i problemy dość trudne, wymagające od czytelnika pewnej wiedzy naukowej, jak również skupienia w trakcie czytania. W zamian jednak dostarczają rozrywki na wysokim poziomie. Stephenson zawarł tutaj także liczne przemyślenia na temat społeczeństwa, rozwoju nauki, inteligencji, kosmosu, innych światów, jak również wielu teoretycznych zagadnień. Cały świat i jego historia, rozważania bohaterów, poruszane problemy i nowe słowa, tworzą razem niesamowitą i spójną całość, która mnie zachwyciła i z pewnością jeszcze niejeden raz powrócę do tej historii.

Może się wydawać, że kreacja kolejnego świata w literaturze science-fiction nie wzbudzi u czytelnika wielkiego zachwytu, a jednak Stephensonowi ta sztuka udała się znakomicie. Od samego początku odnosi się wrażenie, jakby autor opisywał istniejący świat, który gdzieś tam istnieje, a nie był tylko wymyślony, a przy tym jest tak różny od naszej Ziemi. Składa się na to wiele małych elementów - od historii Arbre, po opisy kultury i codziennego życia, a kończąc na używanym słownictwie. Dlatego można wybaczyć autorowi niektóre skróty, których dokonał, aby jego wizja świata, którą lepiej poznajemy po kilkuset stronach, miała rację bytu. Podobnie jest z bohaterami, którzy są dobrze wykreowani, ale z pewnością nie najważniejsi w tej historii, więc autor nie skupia się na nich aż tak bardzo. Dostarcza o nich najważniejszych informacji, pokazuje ich interakcje, ale nie dominują one i zawsze kreacja świata i poruszane problemy są na pierwszym miejscu.

Neal Stephenson przyzwyczaił mnie, że jego książki są niezwykłe i nie inaczej było z Peanatemą. To skomplikowana i trudna w odbiorze, ale niesamowicie interesująca powieść science-fiction, która daje mnóstwo satysfakcji z lektury. Polecam!Hrosskar 2019-02-17 20:20:33