Generalnie zawsze były mi bliskie słowa Terencjusza: "Człowiekiem jestem: nic co ludzkie, nie jest mi obce" - więc "Sztywniak" od razu wzbudził moje zainteresowanie. I tutaj podzielam pasje Mary Roach, która w swojej książce zabiera nas w fascynującą podróż po świecie nieboszczyków. Tych, którzy zdawać by się mogło zamilkli na zawsze, a jednak wciąż mają światu wiele do powiedzenia i w niejednym mogą nam pomóc. Pozwólmy im tylko przemówić.

Czym są "żywe trupy"? Ile jest prawdy w miejskich legendach o przeszczepach serca? Kim byli wskrzesiciele? Na te i inne pytania odpowiedzi znajdziemy w książce. Autorka z niesamowitą dociekliwością analizuje najróżniejsze aspekty tego, co dzieje się (lub działo) z ludzkimi ciałami po śmierci. Ma lekkie pióro, zabawny styl i idealne poczucie humoru. Lawirując przy tak trudnych tematach, nie potrzeba wiele by przekroczyć pewne niepisane granice. Jednak dziennikarka przez cały czas zachowuje pełen szacunek dla zmarłych.

Wydaje mi się, że nie należę do osób wrażliwych na tego typu kwestie. A jednak koncepcja przywrócenia świadomości odciętej ludzkiej głowie robi na mnie upiorne wrażenie. Czy przeszczepiony ludzki mózg zachowuje wszystkie wspomnienia? Jak to jest być zredukowanym jedynie do swoich myśli? Czy są na świecie miejsca, gdzie gotowano potrawy z ludzkiego mięsa?

Nie będę owijać w bawełnę; to nie jest książka dla wszystkich. Ale może spodobać się naprawdę wielu osobom. Zainteresowanym biologią i medycyną - to chyba oczywiste. Wszystkim fanom Trupiej Farmy - bo autorka poświęciła jej niemal w całości jeden z rozdziałów (nie nazywając jej jednak "po imieniu"). Miłośnikom true crime - bo wśród całego mnóstwa ciekawostek znajdziemy m.in. historię Burka i Hare'a, przypadek ludzkich pierożków i wiele innych.
murder.in.the.library 2019-07-14 21:42:04

Sztywniak. Osobliwe życie nieboszczyków
Autor: MARY ROACH
Przełożył Maciek Sekerdej
Początek czytania książki wydawał się być zapowiedzią jakiegoś nudnego, makabrycznego opisu z kostnicy. Szybko okazało się, że autorka książki doskonale potrafi opisać fakty i zdarzenia dotyczące ludzkich zwłok, tak, aby nikogo nie urazić a wprost przeciwnie, aby wyjaśnić zachodzące w nich procesy fizyko- chemiczne. Poznajemy mały przekrój egzystencji człowieka, ale niestety już po jego zejściu z tego świata. Tematem książki jest nieboszczyk, konkretnie jego ciało oraz to wszystko, co może się z nim dziać po śmierci właściciela. Zwykle przeciętny człowiek nie zastanawia się, co będzie z jego ciałem po śmierci, ma dość ambiwalentne do tego podejście. Za sprawą MARY ROACH możemy się przekonać, że ciała niektórych ludzi po śmierci jego właściciela spełniają jeszcze konkretne zadania, służą nauce i medycynie a także policji i prokuratorom.
Dwanaście rozdziałów książki opisuje przykłady, jak ciało zmarłego człowieka może być wykorzystane, przydatne dla różnych dziedzin medycyny oraz nauki i techniki. Okazuje się, że oprócz powszechnych badań zwłok przez patomorfologów można wykorzystać je do innych zadań czy eksperymentów. Mogą być doskonałym polem badań np. dla chirurgii plastycznej, dla przemysłu motoryzacyjnego pod kątem szukania nowych zabezpieczeń dla kierowców i pasażerów. Dowiadujemy się, że zwłoki były używane do badań Całunu turyńskiego. Chociaż tematyka książki nie jest powszechna, lekka i przyjemna, to trzeba przyznać, że można ją czytać bez poczucia niechęci, niesmaku. Autorka w sposób wysublimowany, z dużym wyczuciem taktu, czasami z humorem opisuje różne, czasami niewiarygodne sposoby udziału ludzkich zwłok w celach badawczych, eksperymentach naukowych, niekiedy absurdalnych a nawet paranaukowych. Warto tutaj wspomnieć badania katastrof samolotowych, testowanie nowych pocisków i amunicji przez wojsko, prace nad nowymi kamizelkami kuloodpornymi. Niezwykle ważnym zagadnieniem, poruszonym w książce jest transplantologia, odwieczny i nierozwiązany problem wyrażania i respektowania zgody na pobranie narządów i wykorzystanie ich w celu ratowania komuś życia. Autorka zahacza o dylemat, kiedy właściwie umiera człowiek, jaka jest granica uznania człowieka za dawcę organów. Okazuje się, że niektórzy lekarze podważają umowne kryteria uznające człowieka za zmarłego, chodzi mianowicie o definicję tzw. śmierci mózgu. Kolejnym, jakby przy okazji tematem jest problem humanitarnego w skali globalnej znalezienia ekologicznego sposobu na nowoczesne metody pochówku. Z braku miejsca na tradycyjne pogrzeby trzeba podjąć starania nad innym rozwiązaniem.
Bardzo dobrze napisana książka, czyta się z przerwami na przemyślenia. Daje do myślenia, co może się dziać z ciałem człowieka po jego śmierci. Na okładce zdjęcie, pozwalające mieć nadzieję, że będzie się działo.
Książkę wydało Wydawnictwo Znak Literanova

Polecam, Zdzisław Ruszkowski.


Zdzisław R. 2019-09-12 13:27:33