"Podróże kończą się spotkaniem kochanków". Ten cytat nieustannie powraca w "Nawiedzonym Domu na Wzgorzu" Shirley Jackson. Fakt, że pochodzi z "Romea i Julii" Szekspira, podkreśla tylko romantyczne korzenie gotyckiego horroru. Czy to dom opętuje bohaterów, czy może jeden z nich opętuje dom? Na to pytanie będziecie musieli odpowiedzieć sami. ⠀
⠀
Doktor Montague - badacz okultyzmu, kompletuje ekipę, którą planuje zabrać do owianego złą sławą Domu na Wzgórzu. W skład zespołu wchodzą dwie kobiety, które mają za sobą pewne doświadczenia parapsychiczne: przebojowa Theodora oraz nieśmiała Eleanor. Jednym z warunków przedsięwzięcia jest obecność członka rodziny będącej w posiadaniu rezydencji. Do tej roli wybrany zostaje Luke - młody mężczyzna, przyszły spadkobierca majątku. Choć początkowo nic tego nie zapowiada, bohaterów czeka trudny czas. ⠀
⠀
O czym właściwie opowiada książka? Czy tylko o nawiedzonym domu? Jednym ze stale powtarzających się motywów jest na przykład siostrzeństwo. Na początku, gdy obserwujemy Eleanor i jej siostrę. Następnie, gdy poznajemy historię dwóch sióstr zamieszkujących niegdyś Dom na Wzgórzu. Wreszcie, siostrzeńsko nacechowana jest relacja Theodory i Eleanor. Jednocześnie przeczucie mówi mi, że tę znajomość cechuje tłumiony homoseksualizm, przynajmniej z jednej strony. Oczywiście mogę się mylić, to tylko hipoteza. Z drugiej strony w czasach gdy książka powstawała, Jackson nie mogła sobie pozwolić na otwarte poruszanie tych kwestii, więc całkiem prawdopodobne, że zostawiła wnikliwym czytelnikom ukryte przesłanie. Wracając na moment do motywu siostrzeństwa; warto zwrócić uwagę, że w przypadku każdej z trzech wspomnianych relacji, siostrzeństwo naznaczone jest zazdrością. ⠀
Straszyć mają przede wszystkim standardowe manifestacje paranormalnej aktywności, takie jak: dziwaczny plan domu i jego asymetria, "zimne punkty", niewytłumaczalne odgłosy i hałasy. Jednak autorka dba o atmosferę także stosując inne, mniej oczywiste techniki. Przykładowo do opisu wyglądu bohaterów (z wyjątkiem doktora Montague) podchodzi w sposób skrajnie minimalistyczny co sprawia, że w niektórych momentach czytelnik może nabrać wątpliwości co jest właściwie rzeczywistością, a co zaledwie urojeniem. Zdarzają się także nieszablonowe zabiegi narracyjne, np. niespodziewane przeskoczenie z fabułą o kilka chwil do przodu, co w założeniu ma dezorientować czytelnika i sprawić, by uwierzył, że tutaj wszystko może się zdarzyć. Niebagatelną rolę odgrywa także psychologia sama w sobie: czytelnik zagłębia się w niepokojące i nie do końca zrozumiałe monologi, poddaje dusznej atmosferze lęku i paranoi. ⠀

Myślę, że nie każdy doceni "Nawiedzony Dom na Wzgórzu". Jeśli odbiorca nie lubi doszukiwać się drugiego dna i próbować nadać zdarzeniom głębszy sens, to zwyczajnie wiele traci. Jackson nie podaje czytelnikowi rozwiązań na talerzu, ale za to zostawia wiele małych wskazówek. Sama mam ochotę przeczytać książkę jeszcze raz, by wyłapać wszystkie. Powieść wymaga wnikliwości i refleksji, jeśli nie zwrócimy uwagi na niuanse to dzieło Shirley Jackson może zostać odebrane jako kolejna przeciętna historia o nawiedzonym domu.murder.in.the.library 2021-08-08 15:48:50