Opis: Teoretyczne koncepcje integracji regionalnej a efekty działalności ugrupowań integracyjnych w Ameryce Łacińskiej - Magdalena Proczek

Po II wojnie światowej Ameryka Łacińska stała się polem walki dwóch przeciwstawnych sił. Z jednej strony o wpływy w regionie ubiegały się siły sprzyjające Stanom Zjednoczonym, z drugiej - sprzymierzeńcy Związku Radzieckiego. Stąd też rzeczywistość państw Ameryki Łacińskiej naznaczona jest rewolucjami i gwałtownymi zmianami sił rządzących. Szczególnie lata 60. i 70. XX w. obfitowały w przewroty i zamachy stanu. Sprzyjało temu zacofanie gospodarcze, ogromne nierówności społeczne, problemy gospodarcze wywołane światowym kryzysem naftowym.



Praktycznie wszystkie państwa Ameryki Środkowej i Południowej miały w swojej historii okresy dyktatury jednostki lub pewnej grupy społecznej. Za przykłady mogą posłużyć rządzone przez wojskową juntę: Argentyna w latach 1966-1973 i 1976-1983, Brazylia w latach 1964-1985, Chile w okresie 1973-1990, Paragwaj (1954-1993), czy Urugwaj (1981-1985). Rządy te nie przyniosły jednak poprawy sytuacji materialnej szerszych kręgów społeczeństwa, wprost przeciwnie - nie dość, że w znacznym stopniu ograniczono wolność jednostki (w ujęciu politycznym i osobistym), to jeszcze dały się odczuć skutki kryzysu zadłużenia. Ponadto w czasie kryzysu naftowego ceny ropy naftowej wzrosły czterokrotnie w latach 1973-1974, a następnie jeszcze dwukrotnie w latach 1978-1979. Zrodziło to ogromne zapotrzebowanie na kapitał, szczególnie ze strony krajów rozwijających się (w tym również i państw regionu Ameryki Łacińskiej)1. Ogromne zasoby petrodolarów oraz ich lokowanie na rachunkach zachodnich banków spowodowało ekspansję kredytową na skalę, jaka nigdy przedtem nie miała miejsca. Zadłużenie Ameryki Łacińskiej w stosunku do banków komercyjnych rosło w średniorocznym tempie 20,4% w latach 1975-1982. W efekcie dług zagraniczny regionu wzrósł z 75 mld USD w 1975 r. do 314 mld USD w 1983 r., co stanowiło aż 50% globalnego PKB regionu2. Czynnikami, które wpłynęły na tak ogromne zadłużenie tych państw były z jednej strony nadwyżki środków finansowych w instytucjach kredytowych (a w szczególności bankach), z drugiej -korzystne w latach 70. XX w. terms of trade krajów rozwijających się (zależące w znacznej mierze od wysokich cen surowców, które w dużym stopniu były eksportowane przez te kraje). Jednak wkrótce sytuacja uległa pogorszeniu. Na początku lat 80. XX w. niekorzystne zmiany zaobserwowano w relacji cen towarów importowanych i eksportowanych przez zadłużone państwa. Co gorsza, zwiększyły się koszty obsługi długu3, co spowodowane było wzrostem stóp procentowych w krajach rozwiniętych4. W efekcie okazało się, że część państw nie jest dłużej w stanie regulować swoich zobowiązań. W sierpniu 1982 r. minister finansów Meksyku ogłosił niewypłacalność państwa. Do końca tego roku blisko 40 państw miało już poważne problemy ze spłatą kredytów. Rok później 27 państw, w tym większa część Ameryki Łacińskiej, renegocjowało warunki spłaty pożyczek5. Praktycznie wszystkie państwa zostały jednocześnie dotknięte kryzysem gospodarczym: walczyły z szalejącą inflacją, spadkiem produkcji przemysłowej, spadkiem eksportu, brakiem rezerw finansowych.



Niekorzystne uwarunkowania gospodarcze miały swoje konsekwencje również w sytuacji społecznej. Zwiększyła się liczba osób bezrobotnych, poszerzył się krąg osób żyjących w ubóstwie lub skrajnym ubóstwie. Sytuacja ta pogarszała się dodatkowo w związku z walkami prowadzonymi przez rządy poszczególnych państw z gueńllas (partyzanckimi oddziałami militarnymi o ideologii lewicowej8). Szczególnie ważną rolę partyzantka odgrywała w Kolumbii, Brazylii, Peru, Wenezueli. Z kolei w przypadku Argentyny na pogorszenie sytuacji społeczno-gospodarczej wpływ miała przegrana wojna o Falklandy - Mal-winy, wytoczona Wielkiej Brytanii przez juntę rządzącą Argentyną.



Wszystkie powyższe czynniki spowodowały, że w społeczeństwach latynoamerykańskich coraz powszechniejsze stawało się przeświadczenie o konieczności wprowadzenia zmian. Stąd też zrodziły się w poszczególnych państwach nastroje sprzyjające procesom demokratyzacyjnym10. Lata 80. XX w. w stosunku do Ameryki Łacińskiej określane są nie tylko jako „stracona dekada"11 w odniesieniu do sytuacji gospodarczej tych państw, ale również jako lata przemian na rzecz demokratyzacji.



Wysiłki ponoszone na rzecz ustabilizowania sytuacji gospodarczej zaczęły przynosić wymierne efekty dopiero po kilku latach - na początku lat 90. XX w. Wielowymiarowa liberalizacja życia politycznego oraz poprawa sytuacji ekonomicznej dały asumpt do integracji regionalnej. Procesy integracyjne miały nie tylko wzmacniać, ale nawet gwarantować zachowanie ustroju demokratycznego.



Podjęcie niniejszych badań ma na celu zbadanie kierunków i przebiegu procesów integracyjnych zachodzących w Ameryce Łacińskiej. Tematyka ta jest w zasadzie pomijana w publikacjach ostatnich lat, a przecież regionalne ugrupowania integracyjne stały się trwałym elementem gospodarki światowej. Ze względu na relatywnie wysoką dynamikę zmian gospodarczych i politycznych tam zachodzących w połowie lat 80. XX w. powstało wiele nowych ugrupowań, a także nastąpiło wyraźne ożywienie działalności ugrupowań już istniejących. Regionalne ugrupowania integracyjne w Ameryce Łacińskiej stały się trwałym elementem gospodarki światowej, w której odgrywają coraz większą rolę i są coraz ważniejszymi podmiotami międzynarodowych stosunków gospodarczych.



Głównym celem badania jest przedstawienie teoretycznych podstaw integracji międzynarodowej i podstawowych mechanizmów badanych ugrupowań integracyjnych oraz skutków ekonomicznych, społecznych i politycznych zachodzących tam procesów integracyjnych na przełomie XX i XXI w. Podjęte badanie jest również próbą przeanalizowania powiązań instytucjonalnych analizowanych ugrupowań z Unią Europejską oraz próbą oceny skutków ekonomicznych tych powiązań dla poszczególnych stron.



Struktura pracy została podporządkowana zakresowi przedmiotowemu przeprowadzonych badań. Mając przy tym na względzie obszerność tematu integracji regionalnej w Ameryce Łacińskiej, skupiono się w niniejszym opracowaniu na przeanalizowaniu najważniejszych i najbardziej aktualnych zagadnień z tej dziedziny.



W rozdziale I przedstawiono w zarysie istotę teoretycznych podstaw międzynarodowej integracji gospodarczej, bowiem to właśnie teoria stawia określone tezy i daje procedury badawcze, a przede wszystkim język i pojęcia, za pomocą których możemy naukowo wypowiadać się w każdej kwestii dotyczącej analizowanego obszaru.



W dalszych rozdziałach ukazano główne etapy pogłębiania procesów integracji regionalnej w Ameryce Łacińskiej oraz zbadano ich przebieg. Przeanalizowano istotę i kierunki rozwoju integracji w tym regionie w toku I a następnie II fazy tego procesu, pokazując przy tym płaszczyznę jakościową i ilościową tzw. „nowego regionalizmu", podejmując jednocześnie próbę zbadania modeli integracji w Ameryce Łacińskiej w poszczególnych fazach oraz odniesienia teorii do praktyki działalności integracyjnych organizacji regionalnych na tym obszarze. Szczególną uwagę poświęcono analizie MERCOSUR, organizacji będącej dotychczas najbardziej obiecującą inicjatywą integracyjną w Ameryce Łacińskiej oraz CARICOM, która ze względu na swoje więzi z Unią Europejską, uwarunkowane historycznymi więzami, odgrywa szczególna rolę w rozwoju współpracy gospodarczej swoich państw członkowskich i samych organizacji.



Opracowanie jest oparte na bogatej polsko i obcojęzycznej literaturze przedmiotu, materiałach źródłowych i źródłach internetowych.



Ponosząc pełną odpowiedzialność za sposób ujęcia problemów badawczych oraz prowadzenia analizy, składamy serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które przyczyniły się do powstania tej pracy.

Szczegóły: Teoretyczne koncepcje integracji regionalnej a efekty działalności ugrupowań integracyjnych w Ameryce Łacińskiej - Magdalena Proczek

Tytuł: Teoretyczne koncepcje integracji regionalnej a efekty działalności ugrupowań integracyjnych w Ameryce Łacińskiej
Podtytuł:

Autor: Magdalena Proczek
Wydawnictwo: Elipsa
ISBN: 9788371510700
Rok wydania: 2012
Ilość stron: 187
Oprawa: miękka
Waga: 0.33 kg

Recenzje: Teoretyczne koncepcje integracji regionalnej a efekty działalności ugrupowań integracyjnych w Ameryce Łacińskiej - Magdalena Proczek